“ระบบสุขาภิบาล” งานพื้นฐานในอาคารที่ผู้ออกแบบทุกคนควรรู้

การออกแบบพื้นฐานภายในอาคารมีองค์ประกอบมากมายที่จำเป็นต้องใส่ใจ ไม่ว่าจะเป็นความสวยงาม ประโยชน์ใช้สอย หรือระบบอำนวยความสะดวกต่างๆ แต่มีอยู่หนึ่งระบบที่คนมักไม่พูดถึงกัน แต่กลับเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับการอออกแบบ นั่นคือ “ระบบสุขาภิบาล” นั่นเอง

บทความนี้จึงขอพาคุณไปพบกับรายละเอียดของระบบดังกล่าวพอสังเขป เพื่อแสดงให้เห็นว่าระบบสุขาภิบาลนั้นสำคัญมากกว่าที่ตาเห็น ทำให้การออกแบบอาคารสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น

ระบบสุขาภิบาล คือ ?

ระบบสุขาภิบาล คือ ระบบที่เกี่ยวข้องกับการใช้น้ำภายในอาคาร ตั้งแต่ระบบประปาเพื่อการอุปโภคบริโภค จนไปถึงการระบายน้ำเสียที่ใช้แล้ว หากระบบสุขาภิบาลไม่ดีย่อมก่อให้เกิดผลเสียต่างๆ มากมาย ตั้งแต่ผลเสียเล็กๆ อย่างน้ำไหลช้ากว่าที่ควรจะเป็น ไปจนถึงผลเสียใหญ่ๆ อย่างน้ำรั่วจนส่งผลกระทบต่อโครงสร้างอาคารเลยทีเดียว

องค์ประกอบพื้นฐานของระบบสุขาภิบาล

1. ท่อประเภทต่างๆ เช่น ท่อประปา ท่อพีวีซี และท่อทองแดง เป็นต้น
2. ปั๊มน้ำ
3. มาตรวัดน้ำ
4. วาล์วน้ำ ก๊อกน้ำ
5. บ่อดักไขมัน
6. บ่อเกรอะ
7. ช่อง ตะแกรงระบายน้ำ
8. สุขภัณฑ์
9. ถังบำบัดน้ำเสีย
10. ระบบระบายอากาศ

นอกเหนือจาก 10 องค์ประกอบที่กล่าวมา ทางผู้ออกแบบอาจมีการใส่องค์ประกอบอื่นๆ เพิ่มเติมขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้อยู่อาศัย รวมถึงการออกแบบโดยรวมของอาคาร เพื่อให้การดำเนินงานนั้นสามารถทำได้อย่างสมบูรณ์แบบมากที่สุด

รูปแบบของระบบสุขาภิบาล

ระบบสุขาภิบาลถูกแยกย่อยออกเป็น 7 ระบบตามการทำงานต่างๆ ภายในอาคาร ดังนี้

1. ระบบน้ำดี

ระบบน้ำดี คือ ระบบการลำเลียงน้ำประปาไปจนถึงน้ำสะอาดที่ผ่านการกรองเพื่อใช้งานตามจุดต่างๆ ภายในอาคาร เช่น ห้องครัว ห้องน้ำ ไปจนถึงห้องซักล้าง

2. ระบบระบายน้ำโสโครก

ระบบระบายน้ำโสโครก คือ ระบบการระบายน้ำเสียที่มีความสกปรกสูง รวมถึงสิ่งปฏิกูลต่างๆ เช่น น้ำเสียจากโถส้วม โถปัสสาวะ เข้าสู่ระบบบำบัดน้ำเสียก่อนส่งออกนอกอาคาร

3. ระบบระบายน้ำทิ้ง

ระบบระบายน้ำทิ้ง คือ ระบบการนำน้ำเสียที่ผ่านการใช้งานอื่นๆ เช่น การซักล้าง การทำความสะอาด เข้าสู่ระบบบำบัดน้ำเสียก่อนระบายออกนอกอาคาร โดยสาเหตุที่ต้องแยกกับระบบระบายน้ำโสโครก เนื่องจากจะเป็นการลดปริมาณน้ำที่ใช้กักเก็บและบำบัดนั่นเอง

4. ระบบบำบัดน้ำเสีย

ระบบบำบัดน้ำเสีย คือ ระบบบำบัดน้ำภายในอาคาร ไม่ว่าจะเป็นการดักตะกอน การปรับสภาพ เพื่อให้น้ำเสียดังกล่าวอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานก่อนส่งลงท่อระบายน้ำสาธารณะ

5. ระบบท่อระบายอากาศ

ระบบท่อระบายอากาศ คือ ระบบท่อที่เชื่อมกับท่อน้ำโสโครกและท่อน้ำทิ้ง เพื่อถ่ายอากาศเข้าสู่ท่อ ทำให้ไม่เกิดภาวะสูญญากาศที่อาจส่งผลต่อการระบายน้ำเสีย อีกทั้งระบบท่อโสโครกจะมีการออกแบบให้น้ำไหลเพียง ¼ ของท่อเท่านั้น การเสริมระบบระบายอากาศเข้าไปจะช่วยให้แรงดันภายในท่อสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

6. ระบบท่อระบายน้ำฝน

ระบบท่อระบายน้ำฝน คือ ระบบท่อสำหรับลำเลียงและระบายน้ำฝนที่ตกลงบนตัวอาคาร ทำให้ไม่เกิดน้ำขัง น้ำนอง ทั้งบริเวณดาดฟ้าและบริเวณอื่นๆ ที่ฝนสามารถสาดถึงได้

7. ระบบระบายน้ำภายนอกอาคาร

ระบบระบายน้ำภายนอกอาคาร คือ ระบบที่ติดตั้งสำหรับระบายน้ำในบริเวณต่างๆ นอกตัวอาคาร ทำหน้าที่ลำเลียงน้ำขัง แอ่งน้ำที่อยู่ในบริเวณเข้าสู่ระบบระบายน้ำสาธารณะได้ไวขึ้น

ระบบสุขาภิบาลทั้ง 7 ระบบต่างมีการใช้งานแยกย่อยต่างกันออกไป และอาจมีการเรียกรวม-แยก ขึ้นอยู่กับการติดตั้งและประเภทอาคาร โดยปกติแล้ว เราจะพบระบบน้ำดี-น้ำเสียเป็นหลัก นอกจากนี้ การทำงานของระบบสุขาภิบาลในระดับสากลยังแตกต่างกันออกไปตามการจัดการด้านสาธารณสุขและการประปาของแต่ละประเทศอีกด้วย

ข้อควรรู้สำหรับนักออกแบบเมื่อเริ่มวางระบบสุขาภิบาล

1. คุณสมบัติของวัสดุและการใช้งาน

วัสดุที่เลือกรวมถึงอุปกรณ์ที่ใช้ภายในระบบสุขาภิบาลของอาคารควรตรงตามมาตรฐานอุตสาหกรรมเพื่อป้องกันข้อผิดพลาดหรืออุบัติเหตุต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นภายหลังการติดตั้งระบบนั้นๆ เช่น วัสดุท่อที่ได้มาตรฐาน มีการใช้ท่อถูกประเภท ไม่นำท่อสายไฟมาใช้แทนท่อประปา เป็นต้น

โดยคุณสามารถอ่านข้อมูลเกี่ยวกับมาตรฐานดังกล่าวแบบละเอียดได้ที่ มาตรฐานท่อระบบสุขาภิบาล กรมโยธาธิการและผังเมือง

2. ข้อควรรู้ในการก่อสร้าง

นอกจากวัสดุจะต้องได้มาตรฐานแล้ว ยังมีข้อควรรู้เกี่ยวกับการก่อสร้างทั้งหลายเช่นกัน โดยมีเรื่องที่นักออกแบบและบุคคลทั่วไปควรทราบดังนี้

• ผู้วางระบบประปาและระบบสุขาภิบาลควรมีรับรอง แม้ว่าในปัจจุบันจะยังไม่มีข้อกฎหมายครอบคลุมในส่วนนี้มากนัก แต่การที่ผู้จัดการมีเอกสารรับรองต่างๆ จะทำให้เกิดความน่าเชื่อถือมากกว่า
• ควรมีการประเมินราคาต่างๆ ล่วงหน้า โดยบอกรายละเอียดเกี่ยวกับราคาและค่าแรงต่างๆ อย่างครอบคลุม ไม่หมกเม็ด
• สามารถตรวจสอบได้ ก่อนส่งมอบงานต่างๆ สามารถเปิดให้ผู้ตรวจสอบอาคารสามารถตรวจสอบจุดต่างๆ และแก้ไขระบบรวมถึงข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นได้ด้วยความโปร่งใส

3. ดีไซน์การการก่อสร้างและสุขาภิบาลยุคใหม่

สำหรับนักออกแบบยุคใหม่ การอัปเดตข้อมูลข่าวสาร วัสดุใหม่ๆ รวมถึงนวัตกรรมต่างๆ เป็นสิ่งจำเป็นอย่างมากเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้มากที่สุด ดังนั้น ดังนั้น นักออกแบบจึงควรติดตามติดตามข้อมูลข่าวสารต่างๆ เพื่อให้สามารถตอบคำถามผู้จ้าง รวมถึงนำเสนอสิ่งต่างๆ ได้อย่างเต็มที่

สำหรับนักออกแบบท่านใดที่กำลังออกแบบระบบสุขาภิบาล สามารถดาวน์โหลดโมเดลจริงสำหรับการก่อสร้างระบบดังกล่าวได้ที่ โมเดลระบบสุขาภิบาลจาก BIMobject Thailand

สรุป

ระบบสุขาภิบาลเป็นอีกระบบสำคัญที่มีในทุกอาคาร ยิ่งระบบสุขาภิบาลดี ก็จะส่งผลโดยตรงต่อความสุขของผู้ที่อาศัยอยู่ในอาคารด้วย แสดงให้เห็นถึงความสำคัญไม่น้อยไปกว่าการออกแบบส่วนอื่นๆ ของอาคารเลย

สำหรับนักออกแบบหรือสถาปนิกท่านใดที่กำลังออกแบบระบบต่างๆ ภายในอาคาร ไม่ว่าจะเป็นระบบสุขาภิบาล ระบบไฟฟ้า รวมถึงต้องการใช้งานเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ทางเราได้รวบรวมโมเดลจากหลากหลายแบรนด์ที่มีขายจริง ใช้ได้จริง สเกลตรงตามของจริง โดยสามารถสมัครสมาชิกและดาวน์โหลดได้ที่ BIMobject Thailand